Віртуальны музей Паўлюка Труса
Сэрца новаю помстай імжыць,
Як успомню пра ліпень мінулага,
Як успомню, што сам перажыў
Пад гарматным раскацістым гулам.
П.Трус
Ішла восень 1918 года. Але вучобу ў вышэйша-пачатковым вучылішчы на некаторы час прыйшлося спыніць. Па беларускай зямлі несліся чужыя конніцы грамадзянскай вайны, спусташаючы край і глумячы людзей. Грамадзянская вайна не спрыяла нармальнаму навучанню. Паўлюк некалькі разоў перарываў заняткі.
А ўлетку 1920 года, калі Паўлюк Трус быў у Нізку на канікулах, слёзы гэтай вайны залілі і яго родную вёску. Чырвоная Армія наступала на Варшаву. Не хапала абозаў для армейскіх патрэбаў. Бралі вясковых мужчын. Адам Трус цяжка хварэў на той час, і ў абоз быў забраны яго старэйшы сын — Паўлюк.
І вось зусім яшчэ юны Паўлюк Трус на сваім кані быў у абозе. Даехаў ён з арміяй амаль да Варшавы, зведаў голад і холад. У дарозе хварэў. Спрабаваў уцякаць. Лавілі і білі. Аднак, нават у гэтых умовах Трус не губляў прысутнасці духу: ён наўвогул быў весельчаком. Потым сам амаль ніколі не гаварыў пра сумныя моманты з гэтай “паездкі”, а толькі пра смешныя. Усе гэтыя падзеі адлюструюцца ў вершах “Ліпнёвае”, “З успамінаў абозніка” і некаторых іншых вершах.
Помню ноч ліпнёвую,
цёмна-крывавае мора!…
Помню стыхіяй, агнём
Пылаў прастор…
А там –
Пад грохат гармат
грымотны
Вецер сваволіў, гайсаў.
“З успамінаў абозніка”
Тэма Грамадзянскай вайны гучыць і ў іншых вершаваных радках паэта:
“І было апошняе тады”, у паэме “Юны змаганец”.
Вярнуўшыся з вымушанага падарожжа, Паўлюк Трус жыў у роднай хаце, дапамагаў бацьку па гаспадарцы.
|
