- Віртуальны музей Паўлюка Труса
- Дзіцячыя гады
- “І пайшоў я ў свет…”
- І будуць дні ў паходах
- Жыцця маладога дарога
- Новы этап у жыцці — “Маладняк”
- “Маладняк” ці “Узвышша”
- Кумір беларускай моладзі
- На прасторах творчасці
- На сцежках славы
- Ушанаванне памяці
- “Мы прыходзім у свет, каб уславіць яго…”
- Чытацкая вернасць
- Прысвячаюцца Паўлюку Трусу
- “Ой, вёска, вёска пры гасцінцы”
Віртуальны музей Паўлюка Труса
Пісанне вершаў для Паўлюка Труса стала вялікай слаўнай жыццёвай мэтай. Творы Пятра Глебкі, Максіма Лужаніна, Сяргея Дарожнага, Паўлюка Труса пачалі ўсё часцей друкавацца ў часопісах “Маладняк” і “Малады араты”, у газетах “Беларуская вёска”, “Чырвоная змена”.

А ў 1925 годзе ўсе гэтыя маладыя паэты ўжо былі членамі “Маладняка”. Кожны з іх нібы падкрэсліваў сваю прыналежнасць да маладнякоўскага згуртавання тым, што падпярэзваўся саматканым беларускім паяском. Трошкі пазней гэты паясок з кімаўскім значком на яго левым канцы стаў своеасаблівай эмблемай часопіса “Маладняк”.

У адным доме з газетай “Чырвоная змена”, на Камсамольскай вуліцы была таксама і рэдакцыя юнацкага часопіса “Малады араты”. Пасля заняткаў у тэхнікуме сюды яны часта забягалі. Але ў рэдакцыі, чамусьці, найбольш ведалі Паўлюка Труса. Ён быў надзвычай просты і ветлівы, здатны на трапныя жарты. Ды і вершы яго былі калі не песенна-лірычныя, дык абавязкова прыпраўленыя едкім гумарам.

У пачатку 1927 года Паўлюк Трус наведваў маладнякоўскую паэтычную студыю. Яна збіралася ў будынку прафсаюзаў на пляцу Волі. Раз у тыдзень невялічкі пакой на трэцім паверсе запаўняўся звонкімі юнацкімі галасамі.
У студыю ўваходзілі Пятро Глебка, Алесь Звонак, Янка Бобрык, Максім Лужанін, Зіна Бандарына, Жэня Пфляўмбаум, Наташа Вішнеўская і іншыя маладыя паэты таго часу. Многія з іх сталі вядомымі пісьменнікамі, займалі досыць вялікія пасады і працавалі ў Акадэміі навук. А тады ўсе былі студэнтамі, і іх літаратурныя спробы здаваліся самай найвышэйшай і высакароднай справай.
На свеце не было для пачынаючых паэтаў нічога больш важнага і каштоўнага, чым іх скораспелыя вершыкі. Яны жылі імі і дыхалі, а з’яўленне вершаў у друку было найвялікшай урачыстасцю.
Паўлюк Трус у той час быў адным з прыкметных беларускіх паэтаў сярод студыйцаў. Яго вершы друкаваліся асобным зборнікам і часта з’яўляліся на старонках часопісаў. Паўлюк часта выступаў разам з маладнякоўцамі на літаратурных вечарах.

… Аднак найбольш цікава было тады, калі студыйцы самі разбіралі сваю творчасць. На чарговых занятках Паўлюк Трус чытаў свае новыя вершы. Перад гэтым было надзвычай шумліва і весела. Актыўнасць была празмерная. Але калі Трус пачынаў чытаць, усе слухалі, не прапускаючы ніводнага слова:
За акном над хутарамі ноч…
І маўчаць за возерам таполі.
Толькі сэрца сціснецца ад болю,
Як успомню, што было даўно.
Будзе песня, казка, а ці сказ?
Будзе песня, казка, а ці помнік?
Кожны з нас дні завірухі помніць,
Як вінтоўку ў роспачы сціскаў.

Асабліва шмат спрэчак выклікаў верш “На што мне смех”. Выступалі Глебка, Лужанін, Звонак, Бандарына і інш. Яны выказвалі шмат процілеглых думак. Адны залічалі паэта да кола найлепшых паэтаў імажыністаў, другія ставілі яго ў шэрагі прадаўжальнікаў творчасці Тараса Шаўчэнкі і Янкі Купалы і лічылі, што якраз па такім шляху павінна развівацца беларуская паэзія. Праз гады разгубляліся дакладнасці гэтых спрэчак, а верш застаўся і гучыць так:
Нашто мне смех тваіх вачэй,
Твайго аблічча каляровасць!..
Калі душа баліць, яшчэ
Па той чарнявай, смуглабровай.
Нашто мне смех тваіх вачэй!..
Адам Бабарэка, уласцівым яму ціхім, ледзь чутным голасам і разважлівым тонам, супакойваў “гарачую буру пачуццяў”. Паўлюк Трус вельмі спакойна рэагаваў на рэзкія крытычныя заўвагі сяброў, бо сапраўды яны былі дабразычлівымі. Ён сам прызнаў, што дзе-нідзе перахапіў. Занадта вялікі ўплыў зрабілі вершы Сяргея Ясеніна, якога бязмерна любіў Паўлюк Трус.

У канцы 1927 года, пасля рэарганізацыі “Маладняка”, Паўлюк Трус збліжаецца з групай маладнякоўцаў, якія сталі ініцыятарамі перабудовы арганізацыі ў новых умовах на новы лад. Ён выбіраецца ў ініцыятыўную групу і разам з Рыгорам Мурашкам, Платонам Галавачом склікае надзвычайны з’езд “Маладняка”.
Паўлюк Трус у сваіх выступленнях у друку і пры сустрэчах трымаўся пэўнай думкі: на базе былой арганізацыі “Маладняка” стварыць масавую літаратурную арганізацыю камсамольскага напрамку. Сумесна з загадчыкам выдавецтва “Чырвоная змена” У.Вержбаловічам Паўлюк Трус упарадкаваў выдавецкія справы часопіса “Маладняк”. Пад яго ўплывам арганізацыя “Пробліск” заявіла аб сваёй самаліквідацыі і цалкам далучылася да абноўленага “Маладняка”. У хуткім часе далучыліся і пісьменнікі арганізацыі “Літаратурная камуна”, у першую чаргу Пятрусь Броўка і Янка Скрыган.
